Fjármál hafa yfir sér þurran og leiðinlegan stimpil í pólitískri umræðu. Sumum stjórnmálamönnum hættir jafnvel til að láta fjármálin sér í léttu rúmi liggja. Núverandi meirihluti í Reykjavík hefur því miður fallið í þá gryfju. Borg sem ætlar sér að veita framúrskarandi þjónustu, þarf hins vegar ávallt að byggja á traustum fjárhag.
Ósjálfbær neysla
Staðreyndin er því miður sú að fjármál Reykjavíkurborgar hafa um langa hríð verið í ólestri. Þrátt fyrir stöðugan tekjuvöxt og útsvar í lögleyfðu hámarki standa tekjur borgarinnar ekki undir kjarnarekstri.
Borgarmeirihlutinn leitar ýmissa leiða svo stoppa megi í gatið. Annars vegar með arðgreiðslum úr Orkuveitunni - í stað þess að lækka gjaldskrár - en hins vegar aukinni lántöku. Heildarskuldir borgarinnar hafa vaxið úr 299 milljörðum í 400 milljarða á kjörtímabilinu. Það samsvarar um 12 milljóna skuldsetningu á hverja vísitölufjölskyldu í borginni. Þessi aukna skuldsetning er í takt við þróun undangenginna ára.
Borgarstjóri fjármagnar neyslu dagsins í dag með skuldaklafa á herðum komandi kynslóða - og arðgreiðslum úr fyrirtækjum í almannaeigu. Hvorugt er óþrjótandi auðlind. Efnahagsreikningur borgarinnar þolir ekki látlausa skuldsetningu, og þolinmæði borgarbúa fyrir hækkandi orkureikningum þverr um síðir. Því kemur óhjákvæmilega að skuldadögum. Það verður verkefni nýs borgarstjóra að ná böndum á fjármál borgarinnar áður en það verður um seinan.
Að sjá ekki skóginn fyrir trjánum
Núverandi meirihluta virðist fyrirmunað að sjá stóru myndina í rekstri borgarinnar.
Nú síðast hafa fulltrúar Viðreisnar slegið sig til riddara með yfirlýsingum um söluferli Malbikunarstöðvarinnar Höfða. Sannarlega þarf borgin að draga sig úr samkeppnisrekstri. Malbikunarstöðin hefur hins vegar verið eyðilögð sem söluvara með fordæmalausu klúðri í lóðamálum félagsins. Eina raunhæfa aðgerðin er hugsanlega að hætta rekstri og selja tæki og tól á markaði.
Stærðargráðan er þess utan ekki slík að þessi annars nauðsynlega sala hreyfi nálina í rekstri borgarinnar. Fremur mætti beina sjónum að sölu Ljósleiðarans, enda varla hlutverk borgarinnar að sjá íbúum fyrir nettengingum sem markaðurinn er fullfær um að bjóða? Enn síður er það hlutverk borgarinnar að sjá íbúum annarra sveitarfélaga fyrir ljósleiðara.
Hvert er hlutverk Reykjavíkur?
Borgarstjóra er tamt að skreyta sig með stórum hugmyndum. Auðvitað er nauðsynlegt að hafa framtíðarsýn, en einhvers staðar á vegferðinni virðist hafa gleymst að skilgreina grundvallarhlutverk Reykjavíkur sem sveitarfélags.
Störfum á vegum borgarinnar hefur fjölgað um 20% á kjörtímabilinu, og vegur launakostnaður þyngst í framúrkeyrslu rekstraráætlunar. Hlutfall borgarstarfsmanna af vinnandi fólki í borginni er það langsamlega hæsta á höfuðborgarsvæðinu. Fjölgun opinberra skrifstofustarfa hefur borgarstjóri réttlætt sem efnahagsaðgerð - borgin skapi störf í heimsfaraldri. Það er sérkennileg áhersla enda eðlilegra að styðja myndarlega við atvinnulíf svo verja megi störf og skapa ný - styðja við frumkvæði og framtak með lægri álögum og sveigjanlegri stjórnsýslu.
Það er ekki hlutverk sveitarfélags að skapa störf án tilgangs - sveitarfélög eiga fyrst og fremst að veita íbúum sínum öfluga grunnþjónustu. Þessu virðist borgarstjóri hafa gleymt. Leikskólamál eru í ólestri, húsnæðisskorturinn áþreifanlegur og samgönguvandinn fer vaxandi. Í borgina skortir öfluga innviði svo tryggja megi öfluga þjónustu og frjálsa valkosti.
Skilgreinum vandann
Höfuðborg verður ekki rekin á sjálfsstýringu, og hún má ekki vaxa án aðhalds. Við þurfum að sýna aga í þeim verkefnum sem við tökum okkur fyrir hendur, fara vel með fjármuni og einblína á grunnhlutverk borgarinnar. Við eigum ekki að taka að okkur verkefni sem hafa þann eina tilgang að útvega stjórnmálamönnum skotsilfur.
Borgarstjórn á að veita borgurunum nauðsynlega þjónustu, á sem hagkvæmastan hátt, og með þeim hætti að velsæld komandi kynslóða sé ekki teflt í tvísýnu.
Ég sækist eftir því að verða borgarstjóri. Nái ég kjöri mun ég fyrirskipa fjármála- og stjórnkerfisúttekt í borginni sem unnin verður af færustu sérfræðingum. Leitað verði leiða til að einfalda stjórnkerfið, hagræða og auka skilvirkni. Það verður forgangsmál - enda traustur fjárhagur undirstaða framúrskarandi þjónustu.
Við þurfum fjármál sem virka - og Reykjavík sem virkar.
